ramm |
Wysłany: Pią 21:23, 20 Maj 2011 Temat postu: |
|
Zagadnienia związane z liczeniem objętości zwałów, wyrobisk górniczych czy zbiorników
wodnych.
W celu obliczania objętości w praktyce najczęściej tworzymy numeryczny model terenu
możliwie wiernie odwzorowującego daną powierzchnię.
Typowa technologia określenia objętości przedstawia się następująco:
1. Wykonuje się geodezyjne pomiary metodą punktów rozproszonych. Wynikiem pomiaru jest plik
tekstowy zawierający współrzędne punktów.
2. Za pomocą odpowiedniego polecenia wczytuje się te punkty do systemu.
Program komputerowy podaje natychmiast objętość obiektu, w praktyce jednak nie należy
przyjmować jej za ostateczną. Koleje etapy prac zostały przedstawione poniżej.
1. Wybór programu i metody obliczeń.
Większość popularnych programów daje zbliżone wyniki obliczeń. Pamiętać należy jedynie
o tym, aby stosować metody wykorzystujące do obliczeń siatkę trójkątów a nie kwadratów
(wierzchołki siatki trójkątów są oparte na punktach z pomiaru a naroża siatki kwadratów są
interpolowane). Maksymalny błąd wynikający z interpolacji siatki na testowanych, rzeczywistych
obiektach wyniósł prawie 50%. Z metody interpolujących powierzchnię terenu można korzystać
pod warunkiem wprowadzenia wszystkich linii nieciągłości, co z reguły jest znacznie bardziej
pracochłonne niż w przypadku siatek trójkątów.
2. Wprowadzenie linii nieciągłości.
Na podstawie samych punktów nie da się poprawnie odtworzyć powierzchni terenu. Należy
dodatkowo uwzględnić takie czynniki, jak: linie nieciągłości, zakres opracowania, oraz poziom
odniesienia.
Podstawowym błędem, w konsekwencji którego otrzymuje się znacznie zaniżoną objętość, jest dopuszczenie aby komputer w sposób automatyczny utworzył model terenu
w oparciu o nowe punkty, interpolowane na podstawie wszystkich punktów bezpośredniego
otoczenia. W tym przypadku, dla jego uniknięcia, należy wprowadzić 4 linie nieciągłości,
w punktach 2, 3, 5, 6 (krawędzie skarp – na tym rysunku rzut linii pokrywa się z punktem). Dzięki
temu powierzchnia między punktami 1 i 2 będzie interpolowana tylko na podstawie tych dwóch
punktów; powierzchnia między punktami 3 i 5 będzie tworzona tylko na podstawie punktów 3, 4
i 5; itd.
3. Zdefiniowanie poziomu odniesienia
Jedną powierzchnię stanowi utworzona siatka trójkątów, drugą – wybrana powierzchnia
odniesienia. Przy obliczaniu objętości zwałowisk czy składowisk, szczególnie zlokalizowanych na
powierzchni terenu o zróżnicowanym kształcie i mających znacznie rozbudowaną, rozległą
podstawę, nie powinno się traktować powierzchni odniesienia jako płaszczyzny (np. średniej
wysokości punktów obwodowych). W skrajnym również przypadku, przy nachylonym terenie
i niewielkiej objętości obiektu, błąd obliczeń może wielokrotnie przekroczyć wartość objętości.
Należy zatem wprowadzić drugą powierzchnię. Jeżeli mamy mapy sprzed budowy obiektu to
możemy je wykorzystać. Z tym, że należy pamiętać o możliwych deformacjach terenu i sprawdzić
różnicę na wspólnych punktach. Drugą możliwością jest utworzenie powierzchni na podstawie
punktów leżących na obrysie nasypu. Ostateczną objętość otrzymamy z różnicy wyników
otrzymanych przy obliczeniach obydwu powierzchni.
4. Zdefiniowanie zakresu opracowania
Programy komputerowe same definiują zakres (znajdują punkty obwodowe), niemniej
trzeba sprawdzić poprawność jego przebiegu.
5. Kontrola rzędnych wprowadzonych punktów
W pierwszej kolejności powinniśmy wyeliminować grube błędy pomiaru. W tym celu
sprawdzamy kilka najwyższych i najniższych punktów. Należy również przejrzeć sąsiadujące
punkty, których różnica wysokości jest większa od zadanej. Następnie należy wygenerować
warstwice. Na podstawie ich przebiegu łatwo jest wyśledzić punkty błędne (patrz Rys.3.)
W szczególności zwrócić należy uwagę na przebieg warstwic w pobliżu skarp, wąwozów
i innych linii nieciągłości terenu.
Obliczanie objętości różnymi metodami:
• metodą przekrojów,
• na podstawie istniejących warstwic,
• sumowanie graniastosłupów,
• wykorzystując wielomiany,
• ruchomą płaszczyzną aproksymacyjną.
Kontrola
W geodezji wszystko wykonujemy z kontrolą. Zgodnie z przepisami, musimy policzyć
objętość drugą, niezależną metodą. Dla zakładów górniczych różnice między metodami zależą od
wielkości zwałów. Można pomylić się o 6 % dla zwałowisk do 20000 m3, 2 % dla > 500 000.
Literatura:
1. Jagielski A.: Geodezja I. Wydawnictwo Stabil. Kraków 2002
2. Jamka M., Zielina L.: Geodezja inżynieryjna. Podręcznik dla studentów wyższych szkół
technicznych. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2001r.
3. Przewłocki S.: Geodezja dla kierunków niegeodezyjnych. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2002r.
4. Osada E.: Geodezja. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej. Wrocław 2002
to na tyle jeżeli chodzi o samą technikę pomiaru.
Taki pomiar opisany jest w instrukcji technicznej (zapomniałem ale sobie przypomnę), wykonuje się go co kwartał. Po to aby sprawdzić czy ilość węgla na zwałowisku odpowiada ilości węgla wydobytego i wywiezionego na powierzchnie przez skipy. Zapraszam do dyskusji, pytań. |
|